Veiligheidsmatten worden gebruikt voor detectie van personen in een bepaald gebied. Achter de mat bevindt zich dan een gevaarlijk gebied die bij betreding veilig wordt geschakeld vaak door de machine met een noodstop tot stilstand te brengen. Doordat een persoon op de mat stapt worden drukgevoelige sensoren bediend. Het veiligheidsrelais detecteert dit en zorgt ervoor dat het signaal omgezet wordt in een veilige toestand.
Bij het op de mat stappen wordt er een verbinding gemaakt tussen twee lussen in de veiligheidsmat. In de mat zijn er twee continue lussen verwerkt die fail-safe gemonitord worden op draadbreuk, bij indrukking doordat er een persoon op de veiligheidsmat stapt komt er een verbinding tussen de twee lussen. Het veiligheidsrelais detecteert de indrukking en opent de veiligheidsuitgangen. Hierdoor zal de machine of beweging gestopt worden.
Vaak wordt gedacht dat een noodstoprelais iets anders is dan een veiligheidsrelais, toch heeft een noodstoprelais precies dezelfde functie als een veiligheidsrelais.
