Om veiligheidscomponenten voor bijvoorbeeld contactloze veiligheidsschakelaars tot de hoogste veiligheidsklasse te kunnen toepassen is een veiligheidsrelais nodig. Dit veiligheidsrelais bewaakt de ingangen van het veiligheidscomponent op draadbreuk en werking zodat als er sprake is van aan noodsituatie het component gegarandeerd werkt naar behoren.
Met een veiligheidsrelais kunnen daarnaast grotere vermogens afgeschakeld worden dan dat het veiligheidscomponent zelf aankan.
De relaiscontacten in het veiligheidsrelais zijn gedwongen veiligheidscontacten, dat wil zeggen bij een stroomuitval of storing komen de contacten vrij en schakelen alsnog het noodstopcircuit in. Hierdoor wordt in alle toestanden een veilige situatie gecreëerd. De verschillen in relais zijn afhankelijk van de gewenste functies en de aanvullende mogelijkheden. Er zijn types beschikbaar met 2 NC contacten of 3NC contacten plus 1 NO contact. Vaak wordt het NO contact gebruikt voor statusmelding op de PLC of het direct schakelen van een alarmsignaal in de vorm van een signaallamp of sirene.
Vaak wordt gedacht dat een noodstoprelais iets anders is dan een veiligheidsrelais, een noodstoprelais is echter een basis veiligheidsrelais dat de werking van een noodstopknop kan bewaken en zorgt bij bediening van de noodstopknop voor een gegrandeerde noodstop van de machine.
Naast de veiligheidsklasse is er een onderscheid te maken in veiligheidsrelais die transistor ingangen kunnen monitoren zoals lichtschermen, deurcontacten kunnen monitoren en tweehandebedieningen kunnen beveiligen.
In sommige gevallen is het wenselijk en veilig dat bij bediening van een veiligheidscomponent de uitgang na een bepaalde tijd pas afvalt en niet direct. Er zijn veiligheidsrelais zijn leverbaar met enkele of meerdere tijdvertraagde veiligheidsuitgangen.
